Hoe schrijf je een goede handleiding?
Bij veel projecten en producten waar ik aan werk, is een goede handleiding essentieel voor een succesvolle overdracht aan de klant. Of het nu gaat om een WordPress-website, een serious game zoals de Pitlane Safetygame van ExxonMobil, of een interactief leerplatform: een duidelijke instructie zorgt ervoor dat gebruikers direct en zonder frustratie aan de slag kunnen.
Veelgemaakte fouten bij handleidingen
Een handleiding moet de gebruiker begeleiden, niet overweldigen. Hier zijn enkele veelvoorkomende valkuilen:
Handleiding Bakmix van Maxi v2.0
Cake is heerlijk en je wilt er natuurlijk zo snel mogelijk van kunnen genieten. Daarom hebben wij deze super handige en snelle cake mix voor je gemaakt. Ideaal als je weinig tijd hebt maar toch zelf een verse cake op tafel wilt zetten. We vonden het belangrijk dat deze gemakkelijk in het gebruik was dus kun je direct aan de slag met het bakken. Voor meer soorten Maxi bakmixen klik HIER en meer over ons team lees je HIER.
Maar hoe maak je dan die lekkere Maxi cake? Het start natuurlijk met deze mix van Maxi! Meng alles samen met de juiste hoeveelheid water en mix de cakemix met 6 eieren 2 minuten op middelhoge snelheid. Voeg hierna 240 gram zachte boter van hoge kwaliteit toe en mix nogmaals 2 minuten. Voor onze voorkeur bekijk eens deze website.
Doe het beslag in je favoriete (invette) cakeblik en bak de cake in circa 30 min gaar. De cake is klaar als je er een sateprikker in kunt prikken en deze er droog uitkomt. Laat de cake tenminste 10 minuten afkoelen voor je hem gaat decoreren. Voor inspiratie voor decoratie bekijk deze pagina.
Fout 1: Te veel onnodige informatie.
Een handleiding moet direct to-the-point komen. Gebruikers willen niet eerst een lange introductie lezen; ze willen meteen weten hoe ze iets moeten doen.
Fout 2: Onduidelijke structuur in de opmaak.
Een handleiding zonder duidelijke stappen en overzichtelijke kopjes zorgt voor verwarring. Structuur is cruciaal om de lezer efficiënt door de instructies te leiden.
Fout 3: Nietszeggende links.
Woorden als HIER of DEZE PAGINA als hyperlink geven geen context. Een link moet altijd beschrijven waar de gebruiker naartoe wordt geleid, zoals Download de installatiegids of Lees meer over veiligheidsvoorschriften.
Fout 4: Geen activerende titel
Een titel als Handleiding voor de XYZ-app is beschrijvend, maar weinig pakkend. Een titel als In 5 stappen je XYZ-app instellen spreekt meer aan en maakt de inhoud direct duidelijk.
Een veelvoorkomende valkuil bij het schrijven van handleidingen is het geven van te veel informatie over het product zelf. Wanneer je trots bent op wat je hebt ontwikkeld, wil je graag dat gebruikers de achterliggende gedachte en details begrijpen. Dit kan echter averechts werken.
Mijn eerste handleidingen waren uitvoerig en bevatten niet alleen het doel en de inhoud van het product, maar ook achtergrondinformatie over de ontwikkeling, gedetailleerde toelichtingen en zelfs volledige scripts van video’s met de hoop dat meer informatie meer duidelijk zou bieden.
Na de overdracht kwamen spelleiders regelmatig bij me terug met vragen over het spel. “Hoe kan dat toch?” vroeg ik me af “Je schrijft zo’n uitgebreide handleiding, en toch krijg je vragen terug.” Maar dat bleek dus juist het probleem, mijn handleidingen waren TE uitgebreid.
Gebruikers hoeven niet te lezen over waarom het product is gemaakt en de keuzes tijdens ontwikkeling. Ze hebben een handleiding nodig om hun eigen doel te realiseren; Direct aan de slag kunnen.
Door het ontwikkelen van diverse handleidingen heb ik veel geleerd over hoe je nu eigenlijk een duidelijke instructie maakt. Net als een systeem moet een instructie gebruiksvriendelijk en georiënteerd op de gebruiker/lezer zijn. Hij moet zo geschreven zijn dat je zonder enig achterliggende kennis, toch direct kunt starten met het product.
Kernwaarden van een goede instructie:
Focus niet op WAT het is maar op HOE je ermee werkt.
Een handleiding moet niet uitleggen wat een product is, maar hoe je het gebruikt. Wil je dat gebruikers een spel starten? Geef dan concrete instructies, zoals:
Spel opzetten?
Ga naar www.mijnspel.nl
Code: sessie_123
Vermijd uitgebreide omschrijvingen over de werking van het platform. Mensen willen direct aan de slag en hebben behoefte aan korte, duidelijke stappen.
Mensen lezen niet, ze scannen.
Dat iemand überhaupt je handleiding opent zegt al heel wat. Voor velen is de gebruikersinstructie erbij pakken van een nieuw koffiezetapparaat het laatste redmiddel als je het ding niet aan de praat krijgt.
Verwacht daarom dus niet dat mensen je handleiding ook echt gaan ‘lezen’. Ze scannen de tekst op zoek naar de informatie die ze op dat moment nodig hebben..
Twee paragrafen over de geschiedenis van het product zijn leuk, maar niet praktisch als iemand gewoon een kopje koffie wil.
Highlight acties en handelingen
Te vaak zie ik nog dit:
Voor de link naar het spel, klik hier.Links trekken aandacht door afwijkende vormgeving. Wat je klikbaar maakt maakt een enorm verschil in leesbaarheid van je handleiding. Het woordje HIER trekt wel aandacht maar zegt niks over de functie van de link.
Hoe dan wel?
Laten we eens kijken hoe we de handleiding van de Bakmix opnieuw kunnen formuleren met bovenstaande kernwaarden:
De lekkerste cake maak je zo:
- Verwarm de oven voor op 180 graden Celsius.
- Meng de mix met 200 ml water (halve mix = 100ml).
- Voeg 6 eieren toe en mix 2 minuten op middelhoge snelheid.
- Voeg 240 gram zachte boter toe en mix nogmaals 2 minuten.
- Stort het beslag in een ingevet cakeblik.
- Bak de cake in circa 30 min gaar.
- Laat de cake 10 min afkoelen voor decoreren.
De cake is klaar als je een satéprikker in het midden prikt en deze er droog uitkomt.
Cake gelukt? Mooi! Neem dan eens een kijkje bij onze andere Maxi bakmixen. Speciaal voor deze cake adviseren wij Goudgeeltje roomboter te gebruiken voor het beste resultaat. Klaar om te decoreren maar onzeker waar te beginnen? Bekijk dan eens onze inspiratie voor cake decoratie.
En nu lekker gaan genieten!
Tip 1: Gebruik van het product staat centraal.
Je weet direct waar te starten met lezen en wat je te doen staat.
Tip 2: Links zijn beschrijvend en activerend.
Door de tekst te scannen vind je wat je zoekt.
Tip 3: Geen overbodige informatie.
We weten allemaal dat cake lekker is. Get on with it!
Deze techniek heb ik al vaker kunnen toepassen in handleidingen voor games en websites. Zie bijvoorbeeld:
Handleiding gebruik WordPress websiteHandleiding eigen introductievideo opnemen (Arda)
Header afbeelding van wayhomestudio op Freepik